Στο βιβλίο “Ένα μακρύ Σάββατο”, όπου ο Τζωρτζ Στάινερ μιλάει στη Γαλλίδα δημοσιογράφο Λωρ Αντλέρ, ο Στάινερ αναφέρεται στη φράση του Μάρτιν Χάιντεγκερ “Είμαστε οι επισκέπτες της ζωής”.
“‘Είμαστε οι επισκέπτες της ζωής’. Αυτή την εντυπωσιακή φράση διατύπωσε ο Χάιντεγκερ: ούτε εσείς ούτε εγώ δεν διαλέξαμε τον τόπο της γέννησής μας, τις περιστάσεις, την ιστορική εποχή στην οποία ανήκουμε, την αναπηρία μας ή την τέλεια υγεία μας… Είμαστε geworfen, (λέει στα γερμανικά) είμαστε «πεταμένοι» στη ζωή. Κι αυτός που τον έχουνε πετάξει στη ζωή έχει, νομίζω, ένα καθήκον απέναντί της, έχει την υποχρέωση να φέρεται σαν φιλοξενούμενος. Τι πρέπει να κάνει ένας φιλοξενούμενος; Πρέπει, όπου και να βρίσκεται, να ζει ανάμεσα στους ανθρώπους. Κι ένας καλός φιλοξενούμενος, ένας φιλοξενούμενος που αξίζει τη φιλοξενία που του προσφέρθηκε, αφήνει το δωμάτιό του λίγο πιο καθαρό, λίγο πιο ωραίο, λίγο πιο ενδιαφέρον απ’ ό,τι το βρήκε. Κι αν πρέπει να φύγει, ετοιμάζει τα μπαγκάζια του και φεύγει.
Δεν έχω δει κανένα μέρος του κόσμου που να μην είναι συναρπαστικό, που να μην αξίζει τον κόπο να μάθουμε τη γλώσσα του, να μάθουμε την κουλτούρα του να προσπαθήσουμε να κάνουμε εκεί κάτι ενδιαφέρον. Ο κόσμος έχει απέραντο πλούτο. Αν οι άνθρωποι δεν μάθουν να είναι φιλοξενούμενοι ο ένας του άλλου, θα καταστραφούμε, θα οδηγηθούμε σε θρησκευτικούς πολέμους, σε φρικτούς φυλετικούς πολέμους. Ο Μαλρώ το διείδε αυτό με συγκλονιστική ενάργεια.”.
Ο Στάινερ κάνει αυτό το συλλογισμό, για να μιλήσει για το καθήκον των Εβραίων της διασποράς να προσφέρουν στις κοινωνίες όπου ζουν. Το συναρπαστικό είναι πως ο Εβραίος Στάινερ ξεκινάει το συλλογισμό του από τη φράση του Χάιντεγκερ, ο οποίος ήταν μια προσωπικότητα εξαιρετικά αμφιλεγόμενη -όπως όλες οι σπουδαίες προσωπικότητες-, αφού ήταν σύμβουλος σε θέματα Παιδείας στη ναζιστική Γερμανία και έχει κατηγορηθεί για ρατσισμό, αν και ο Χάιντεγκερ είχε σχέση με την Εβραία Γερμανοαμερικανίδα Χάνα Άρεντ και, ανάμεσα στους αγαπημένους του φοιτητές, ήταν αρκετοί Εβραίοι, που εξελίχθηκαν σε σημαντικούς φιλοσόφους. Σε κάθε περίπτωση, ο Μάρτιν Χάιντεγκερ είναι μάλλον ο σπουδαιότερος διανοητής του 20ού αιώνα και καλό είναι, στο σύντομο περασμά μας από τη ζωή, να διαβάσουμε κάποια βιβλία του, γιατί είναι πάντα συναρπαστικό να μπορείς να έρθεις σε επαφή με ένα τέτοιο πνεύμα, ένα τέτοιο μυαλό.
Κατά την ταπεινή μου γνώμη, αυτό που γράφει ο Στάινερ, με αφορμή την πραγματικά εμβληματική φράση του Χάιντεγκερ “Είμαστε οι επισκέπτες της ζωής”, θα πρέπει να γίνει μάθημα στα σχολεία.
Θα πρέπει να μαθαίνουμε από μικρή ηλικία πως είμαστε επισκέπτες σε αυτή τη ζωή, πως είμαστε επισκέπτες σε αυτόν τον πλανήτη και πως έχουμε χρέος να τον προστατεύσουμε και να φερόμαστε με ευγένεια και κατονόηση στους συνανθρώπους μας, που κι αυτοί είναι επισκέπτες της ζωής.
Ας είναι η Ελλάδα που θα βάλει στο πρόγραμμα των σχολείων της, ως μάθημα, το “Είμαστε οι επισκέπτες της ζωής”. Η Ελλάδα δεν είναι πρωτοπόρος σε τίποτα θετικό, εδώ και πολλά χρόνια, ας γίνει λοιπόν πρωτοπόρος σε κάτι. Είμαι βέβαιος πως οι άλλες χώρες θα ακολουθήσουν.
Φυσικά, ένα μάθημα “Είμαστε οι επισκέπτες της ζωής” στα σχολεία, θα φέρει τους δασκάλους, τους μαθητές και την κοινωνία σε σύγκρουση με την πραγματικότητα του καπιταλισμού, της απληστίας, της ιδιωτείας, του αφόρητου ναρκισσισμού, της αυτοπραγμάτωσης και πολλών ακόμα “άγριων” χαρακτηριστικών που είναι κυρίαρχα στις μέρες μας.
Αλλά αυτό είναι το ζητούμενο.
Γιατί ο Χάιντεγκερ έχει δίκιο. Είμαστε οι επισκέπτες της ζωής. Και πρέπει να φερθούμε ως άψογοι φιλοξενούμενοι, όχι ως ιδιοκτήτες.
Και για όσους είναι απογοητευμένοι και απελπισμένοι, και θεωρούν πως το παιχνίδι για την ανθρωπότητα έχει χαθεί, υπάρχει πάντα ο Χαίλντερλιν που έγραψε πως “εκεί που αυξάνεται ο κίνδυνος, αυξάνεται και η δυνατότητα της σωτηρίας”.
Αλλά η σωτηρία ξεκινάει από την Παιδεία.
(Αν ο Χάιντεγκερ δεν θεωρείται πολύ …Έλληνας, για να κάνουμε τη φράση του και τη φιλοσοφία του μάθημα στα ελληνικά σχολεία, ο Χάιντεγκερ ήταν λάτρης των αρχαίων Ελλήνων φιλόσοφων· λάτρης της αρχαίας ελληνικής ποίησης ήταν και Χαίλντερλιν. Δεν υπάρχει μεγάλος φιλόσοφος και ποιητής στον κόσμο, που να μην έχει αναφορές στον Αριστοτέλη, τον Πλάτωνα, τον Ηράκλειτο, τον Ευριπίδη, τον Σοφοκλή και άλλους αρχαίους Έλληνες φιλόσοφους και ποιητές. Εμείς, οι σύγχρονοι Έλληνες, είμαστε που τους έχουμε γυρίσει την πλάτη.
Στο βίντεο, ο Μάρτιν Χάιντεγκερ στην Ελλάδα το 1962:
Είχα “τσακωθεί” με τον …Χάιντεγκερ, όταν ήμουν σε νεότερη ηλικία, αλλά τώρα τα …ξαναβρήκαμε. Πριν από μερικά χρόνια, ένα καλοκαίρι, γνώρισα στα ελληνικά νησιά έναν Ολλανδό φιλόσοφο που έγραφε ένα βιβλίο για τον Χάιντεγκερ. Έμενε στο διπλανό δωμάτιο. Βρήκα συναρπαστικό πως κάποιος γράφει ένα βιβλίο για τον Χάιντεγκερ στα πέντε μέτρα από εμένα -δεν συναντάς πολλές τέτοιες περιπτώσεις τα καλοκαίρια στα νησιά μας-, οπότε συζητήσαμε για πάρα πολλές ώρες. Όταν τον ρώτησα γιατί επέλεξε να γράψει ένα βιβλίο για τον Χάιντεγκερ στην Ελλάδα, μου είπε “Γιατί η Ελλάδα είναι το ιδανικό μέρος. Εδώ θα ήθελε και ο Χάιντεγκερ να γραφτεί ένα βιβλίο για αυτόν και τη φιλοσοφία του”. Η Ελλάδα, ο κήπος της Ευρώπης.)
(Το βιβλίο “Ένα μακρύ Σάββατο -συζητήσεις-“, με τον Τζωρτζ Στάινερ να μιλάει στη Λωρ Αντλέρ, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Δώμα. Κάντε στον εαυτό σας το δώρο να το διαβάσετε. Σε ευχαριστώ, Γιάννη.)
-από pitsirikos.net
