Ο Ελ Τσάπο σαπίζει στη φυλακή, αλλά οι γιοι του έχουν πάρει το χρίσμα και ακόμα πιο βίαιοι, ακόμα πιο αδίστακτοι, κυβερνούν χωρίς ίχνος ηθικού ενδοιασμού το καρτέλ.
Τον Ιανουάριο του 2017, λίγες μέρες αφότου το Μεξικό εξέδωσε στις ΗΠΑ τον διαβόητο βαρόνο των ναρκωτικών Χοακίν Γκουσμάν, πίσω στη γενέτειρά του, στη Σιναλόα, γινόταν χαμός. Στην κυριολεξία. Ντόπιοι αστυνομικοί δέχονταν επίθεση. Κάποιοι εξ αυτών έπεσαν νεκροί μέρα μεσημέρι. Άλλοι εξαφανίστηκαν και δεν βρέθηκαν ποτέ. Στο σύνολο, 13 αστυνομικοί σκοτώθηκαν ή δηλώθηκαν ως αγνοούμενοι τους μήνες που ακολούθησαν.
Αυτό το λουτρό αίματος ήταν η αρχή μιας μεγάλης αλλαγής. Σηματοδότησε την άφιξη μιας νέας πανίσχυρης δύναμης σε ένα από τα ισχυρότερα καρτέλ ναρκωτικών του Μεξικού: Των τεσσάρων γιών του περίφημου «Ελ Τσάπο». Γνωστών και ως Los Chapitos (Λος Τσαπίτος). Ήτοι «οι μικροί Τσάπο».
Τα «κακομαθημένα πλουσιόπαιδα» ήταν τελικά κάτι άλλο, πολύ χειρότερο
Η ταχύτατη ανέλιξή τους στην ιεραρχία του εγκλήματος ήρθε ως έκπληξη στις Αρχές. Τους είχαν υποτιμήσει. Όπως και οι αντίπαλοί τους. Κάποτε, τους κοροϊδεύαν. Θεωρούσαν πως είναι μόνο για φιγούρα στο Instagram, για να «παρτάρουν» και να τρώνε τα λεφτά του μπαμπά. Τίγρεις για κατοικίδια, πολυτελή αυτοκίνητα, χρυσά όπλα, το lifestyle που έβγαζαν προς τα έξω ήταν αυτό των «κακομαθημένων πλουσιόπαιδων».
Κι όμως, τα 4 αδέλφια, με το που ανέλαβαν δράση, κατάφεραν να δώσουν νέα πνοή σε μια αυτοκρατορία που έμοιαζε έτοιμη να καταρρεύσει μόλις ο πατέρας τους κλειδώθηκε πίσω από αμερικανικά σίδερα με ισόβια κάθειρξη. Έχοντας μάλιστα ανανεώσει το επιχειρησιακό σκέλος, καθώς πέραν των κλασικών (μαριχουάνα, κοκαΐνη, ηρωίνη και μεθαμφεταμίνη) σπρώχνουν αθρόα στην αγορά μια νέα σειρά συνθετικών ναρκωτικών.
Στις ΗΠΑ, το να συλληφθούν, έχει αναχθεί σε τοπ προτεραιότητα. Κοντά 200 Αμερικανοί πεθαίνουν καθημερινά απ’ αυτό το «δηλητήριο», ένας ανά 8 λεπτά κατά μέσο όρο. Στα 10 εκατ. δολάρια το κεφάλι έχει οριστεί η ανταμοιβή για όποιον βοηθήσει ουσιαστικά στη σύλληψη των 4 Γκουσμάν.
«Βρίσκονται πίσω από την κατασκευή και τη διακίνηση του πλέον θανατηφόρου ναρκωτικού που έχει αντιμετωπίσει η χώρα μας. Κληρονόμησαν μια παγκόσμια αυτοκρατορία ναρκωτικών και την έκαναν πιο αδίστακτη, πιο βίαιη και περισσότερο θανατηφόρα», ήταν η κραυγή αγωνίας της Αν Μίλγκραμ, επικεφαλής του τμήματος Δίωξης Ναρκωτικών της αμερικανικής Αστυνομίας.
«Παλιά σε ρωτούσαν και μετά σε σκότωναν. Τώρα σκοτώνουν και ρωτάνε μετά…»
Σφίγγει ο κλοιός. Τα αμερικανικά δικαστήρια τους καταδικάζουν ερήμην με βαριές κατηγορίες. Και για πρώτη φορά, οι Τσαπίτος αντέδρασαν δημοσίως. Με επιστολή τους, αρνήθηκαν πως έχουν την οποιαδήποτε σχέση με την παραγωγή και τη διακίνηση φαιντανύλης. Ισχυρίζονται πως τους αντιμετωπίζουν ως αποδιοπομπαίους τράγους και ότι πληρώνουν τη φήμη του πατέρα τους και τις υπερβολές των media.
Τα τέσσερα αδέλφια (Ιβάν, Χεσούς, Αλφρέδο, Χοακίν Τζούνιορ και Οβίδιο) από τα περισσότερα από 12 παιδιά που εκτιμάται πως έχει συνολικά ο Ελ Τσάπο (δεν ασχολούνται όλα με τα ναρκωτικά) είναι κοντά σε ηλικία, από 33 ως 40 ετών. Μπροστάρης τους είναι ο Ιβάν, ο πιο μεγάλος.
«Είναι μια νέα γενιά πολύ πιο βίαιη από την προηγούμενη. Παλιά σε ρωτούσαν και μετά σε σκότωναν. Τώρα σκοτώνουν και ρωτάνε μετά…», όπως εύγλωττα το έθεσε ένας συνταξιούχος Μεξικανός αστυνομικός που δούλευε στη Σιναλόα.
Οι περιγραφές των βασανιστηρίων που φέρονται να εμπλέκονται είναι εφιαλτικές. Κάποτε λέγεται πως τρύπησαν το κορμί ενός αστυνομικού με τιρμπουσόν και έβαλαν μετά ζεστό τσίλι στις ανοιχτές πληγές του και τη μύτη του. Θρυλείται επίσης πως τάιζαν τις τίγρεις τους με τα πτώματα μερικών από όσους «καθάριζαν». Και πόσα ακόμη…
Η αμφιλεγόμενη πολιτική του Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ
Λέει πολλά για την κατάσταση που επικρατεί στο Μεξικό το παρακάτω γεγονός: Το 2019 ο στρατός κατάφερε να συλλάβει τον Οβίδιο, τον μικρότερο από τα αδέλφια. Ήταν όμως τέτοια η ένταση των αντιποίνων και τόσο μεγάλο το κόστος σε ανθρώπινες ζωές (14, μεταξύ των οποίων και αθώοι πολίτες) ώστε αναγκάστηκαν να τον αφήσουν ελεύθερο, με εντολή του προέδρου της χώρας, Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ!
Εκείνη η μέρα τρόμου σόκαρε τους ντόπιους. Η σχέση αυτών με το καρτέλ είναι μπερδεμένη. Ναι, ο Ελ Τσάπο ήταν ανηλεής με όσους τα έβαζαν μαζί του, το ίδιο και τα παιδιά του. Αλλά οι κάτοικοι της Σιναλόα λένε πως παράλληλα έδωσε δουλειές στον κόσμο, έκανε πολλές δωρεές και έκανε πιο ασφαλείς τις κοινότητες τιμωρώντας τους μικροεγκληματίες. Οι Τσαπίτος προσπάθησαν πάντως μετά να διασκεδάσουν τις εντυπώσεις, οργανώνοντας μουσικές εκδηλώσεις, λοταρίες με πλούσια δώρα…
Η άνοδος των αδελφών Γκουσμάν συμπίπτει με την απόφαση του Λόπες Ομπραδόρ να απομακρυνθεί από τις επιθετικές πολιτικές των προκάτοχών του ενάντια στα καρτέλ. Ανέβηκε στην εξουσία το 2018 και προχώρησε σε ευρεία αναδόμηση των δυνάμεων ασφαλείας, διαλύοντας ομάδες που κάποτε βρισκόντουσαν στην πρώτη γραμμή της αντι-ναρκωτικής μάχης.
Επίσης περιόρισε τη συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας με τις Ηνωμένες Πολιτείες και απέφυγε σε μεγάλο βαθμό τη στρατηγική που οδήγησε τις προηγούμενες κυβερνήσεις να συλλάβουν τον Ελ Τσάπο και άλλους διακινητές υψηλού προφίλ.
Ο Μεξικανός πρόεδρος δίνει μεγαλύτερη σημασία σε κοινωνικά προγράμματα μέσω των οποίων φιλοδοξεί να καταπολεμήσει το έγκλημα και τη βία από τη ρίζα. Μία πολιτική που στα ισπανικά λέγεται “abrazos, no balazos”, δηλαδή «αγκαλιές, όχι σφαίρες». Είναι της άποψης πως δεν μπορείς να νικήσεις τη φωτιά με τη φωτιά.
Γενικώς ενοχλείται τα μέγιστα από τα όσα λένε οι Αμερικανοί για τη χώρα του. Τα θεωρεί ευθεία παρέμβαση στα εσωτερικά του και «απαράδεκτα υπό την οποιαδήποτε συνθήκη». Δηλώνει μάλιστα πως το Μεξικό είναι πιο ασφαλές από τις ΗΠΑ.
Οι υποστηρικτές του λένε πως σε εθνικό επίπεδο οι δολοφονίες έχουν μειωθεί. Οι επικριτές του, πως το νούμερο παραμένει υψηλότατο (περισσότερο από 30.000 το χρόνο) και πως έχει αυξηθεί σημαντικά το λαθρεμπόριο ναρκωτικών προς τις ΗΠΑ.
Η σύλληψη του Οβίδιο πυροδότησε νέο κύκλο αίματος και δεν πτόησε τους υπόλοιπους Τσαπίτος
Πάντως νωρίτερα φέτος, ο Οβίδιο Γκουσμάν συνελήφθη από το μεξικάνικο στρατό. Βρίσκεται κλεισμένος σε φυλακή υψίστης ασφαλείας αυτή τη στιγμή. Αλλά αυτή η εξέλιξη είχε περισσότερο να κάνει με τη θέληση του στρατού να αποκαταστήσει τη φήμη του παρά με αλλαγή στρατηγικής από πλευράς Λόπες Ομπραδόρ.
Ως αντίποινα σκοτώθηκαν 29 άνθρωποι, ενώ μέλη του καρτέλ απέκλεισαν δρόμους, πυρπόλησαν οχήματα και άνοιξαν πυρ ακόμη και στο τοπικό αεροδρόμιο. Ήταν ακόμα μια επίδειξη δύναμης από τους Τσαπίτος.
Άλλωστε παρά το μεγάλο αυτό πλήγμα, τα υπόλοιπα 3 αδέλφια συνεχίζουν απτόητοι και με μεγάλη ένταση τις δραστηριότητες τους. Ολοένα αυξάνονται οι ποσότητες φαινατύλης που φτάνουν σε αμερικανικό έδαφος. Ο πόλεμος καλά κρατεί. Ο διαβόητος Ελ Τσάπο σαπίζει στη φυλακή. Αλλά αυτοί και αυτό που αποτελούν την κληρονομιά του, αποδεικνύεται πιο δυνατό από τα σίδερα…
* Με πληροφορίες από Reuters
