Μέχρι και ο πρόεδρος Putin για να απαλύνει κάπως το κράξιμο των media – λόγω της ομοφοβικής του στάσης – αναγκάστηκε να δηλώσει: «και ο Tchaikovsky ήταν gay, αλλά ξέρετε πόσο πολύ τον αγαπάμε…»
Είναι απίστευτο, πόσο οι προκαταλήψεις και τα κοινωνικά ταμπού μπορούν να καταστρέψουν την ζωή κάποιου ανθρώπου, ο οποίος είναι διαφορετικός. Ο εθνικός συνθέτης της Ρωσίας, η μουσική μεγαλοφυΐα που ονομάζεται Pyotr Ilyich Tchaikovsky, πριν καν ανακαλύψει την έλξη του για το ίδιο φύλο, λες και το διαισθανόταν, ήταν ένα παιδί φοβισμένο με μια αρρωστημένη προσκόλληση στην μητέρα του.
Μερικά γεγονότα από τη βασανισμένη ζωή του μεγάλου συνθέτη
Σε μικρή ηλικία, η οικογένειά του καταστράφηκε οικονομικά. Εξαιρετικά ευαίσθητος και εσωστρεφής, προσκολλήθηκε νευρωτικά στη μητέρα του. Ο θάνατός της από χολέρα όταν ήταν 14 ετών ήταν ένα τραύμα που ποτέ δεν μπόρεσε να ξεπεράσει ποτέ. Μετά το σχολείο, φοίτησε στην Αυτοκρατορική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης που προετοίμαζε τους αξιωματούχους της τσαρικής αυτοκρατορίας. Στη σχολή φοιτούσαν μόνο αγόρια και οι σεξουαλικοί πειραματισμοί μεταξύ τους ήταν πολύ συνηθισμένοι. Σε αυτή την ηλικία ο Τσαϊκόφσκι αρχίζει για πρώτη φορά να συνειδητοποιεί την έλξη του προς το ίδιο φύλο, γεγονός που λέγεται ότι του προκαλεί απέχθεια για τον ίδιο του τον εαυτό.
Παρακολουθώντας μια παράσταση Μότσαρτ, ο Τσαϊκόφσκι αποφασίζει να ακολουθήσει μουσική καριέρα και γράφεται στο ωδείο της Αγίας Πετρούπολης, στο Saint Petersburg Conservatory. Στη συνέχεια μετακομίζει στην πολύ λιγότερο καλλιεργημένη ατμόσφαιρα της Μόσχας όπου όμως γνωρίζει τις πρώτες μεγάλες επιτυχίες του.
Ο Tchaikovsky σε τρεις διαφορετικές ηλικιακές φάσεις του
Το 1869 σε ηλικία 29 ετών, οι ερωτεύεται τον ‘Εντουαρτ Ζακ, έναν 15χρονο μαθητή, και τα αισθήματά του για τον Ζακ θεωρούνται η πηγή έμπνευσης για το ερωτικό θέμα του έργου “Ρωμαίος και Ιουλιέτα”. Ο Ζακ ήταν ο μεγάλος έρωτας της ζωής του και η αυτοκτονία του σε ηλικία 19 ετών τον συντρίβει. 14 χρόνια αργότερα γράφει στο ημερολόγιό του πόσο του λείπει, πόσο κλαίει ακόμα γι’ αυτόν και πως δεν έχει αγαπήσει κανένα περισσότερο.
Ο Τσαϊκόφσκι στρέφεται στην τέχνη όπου παραμένει εξαιρετικά παραγωγικός παρά τις νευρώσεις και τις κρίσεις κατάθλιψης. Στον κόσμο της μουσικής βρίσκει μια διέξοδο για την προσωπική του έκφραση την οποία ίσως να μην είχε ανακαλύψει αν δεν αισθανόταν τόσο αποξενωμένος από τον κοινωνικό του περίγυρο. Σε μια επιστολή του – που δόθηκε στην δημοσιότητα χρόνια μετά – εξομολογείται στον επίσης ομοφυλόφιλο μικρότερο αδελφό του Modest, ότι οι ομοφυλοφιλικές του προτιμήσεις… “δημιουργούν ένα αγεφύρωτο χάσμα ανάμεσα σε μένα και τους υπόλοιπους ανθρώπους. Σφραγίζουν το χαρακτήρα μου με μία αίσθηση αποξένωσης, έναν τρόμο απέναντι στους άλλους, υπερβολική συστολή και καχυποψία… όλα αυτά με κάνουν ολοένα και πιο αντικοινωνικό”.
Πιστεύοντας ότι μέσω του γάμου μπορεί να “θεραπεύσει” την ομοφυλοφιλία του, ο Τσαϊκόφσκι παντρεύεται το 1877 κάποια Αντονίνα Ιβάνοβνα Μιλιούκοβα. Ο γάμος του καταλήγει σε καταστροφή, η γυναίκα του μπαίνει σε άσυλο και ο ίδιος οδηγείται σε απόπειρα αυτοκτονίας.
Παρά τις περιπέτειες της προσωπικής του ζωής η καλλιτεχνική του φήμη μεγαλώνει. Συνθέτει τα πιο διάσημα μπαλέτα του (όπως η “Λίμνη των Κύκνων” και ο “Καρυοθράυστης“) και περιοδεύει στην Ευρώπη και την Αμερική. Οι καταθλιπτικές του κρίσεις παραμένουν – όπως και ο τρόμος ότι η ομοφυλοφιλία του ανά πάσα στιγμή μπορεί να αποκαλυφθεί. Το τελευταίο του έργο, η Συμφωνία αρ.6 (“Παθητική“) κάνει την πρεμιέρα του στη Αγία Πετρούπολη στις 28 Οκτωβρίου 1893. Μία εβδομάδα αργότερα, στις 6 Νοεμβρίου ο συνθέτης αφήνει την τελευταία του πνοή. Σύμφωνα με την επίσημη εκδοχή πεθαίνει από το μικρόβιο της χολέρας που κόλλησε καταναλώνοντας μολυσμένο νερό. Από την πρώτη στιγμή όμως οι περίεργες συνθήκες του θανάτου του και η εξαιρετικά ταχεία κατάληξη της ασθένειάς του δημιουργούν ένα όργιο φημών σχετικά με τις πραγματικές αιτίες. Οι ειδικοί έχουν καταλήξει ότι ο μεγάλος συνθέτης αναγκάστηκε – μετά από ένα άτυπο “δικαστήριο τιμής” που αποτελούσαν ιερείς, πολιτικοί, νομικοί και αξιωματούχοι – να αυτοκτονήσει πίνοντας καθημερινά μικρές δόσεις αρσενικού. Τον εξανάγκασαν, για να μην τον αποκαλύψουν. Το αρσενικό επιλέχτηκε καθώς τα συμπτώματα της δηλητηρίασης (διάρροια, εμετοί, αφυδάτωση και τελικά θάνατος από νεφρική ανεπάρκεια μετά από 3-4 μέρες) θυμίζουν τα συμπτώματα της χολέρας.
Ο Τσαϊκόφσκι προτίμησε έναν τόσο βασανιστικό θάνατο από την περιθωριοποίηση και τον κοινωνικό εξοστρακισμό.
Οι εραστές του κατά καιρούς ήταν νεαροί άντρες από κάθε κοινωνική τάξη. Είχε κάνει σχέσεις με αριστοκράτες, μπάτλερ, καλλιτέχνες μέχρι και με τον ανιψιό του. Οι ερωτικές επιστολές που βρέθηκαν ήταν με: Τον AlekseyNikolayevichApukhtin, έναν μαθητή του γύρω στο 1867-70. Τον VladimirShilovsky, έναν πλούσιο νεαρό που τον ερωτεύτηκε την περίοδο 1868-72. Τον Alexei Sofronov, που ήταν ο μπάτλερ του και ήταν μαζί από το1872 μέχρι το τέλος της ζωής του. Τον Eduard Zak, μαθητής του, που αυτοκτόνησε το 1873. Τον Joseph Kotek, τον ανιψιό του BobDavidov (δεύτερος γιος της αδελφής του Αλεξάνδρας), στον οποίο αφιέρωσε την Symphonie Pathétique (1893), ο νεαρός πιανίστας Vassily Sapelnikov κ.α.
Ο IosifKotek (αριστερά) και ο Tchaikovsky, το 1877
Αριστερά ο νεαρός μπάτλερ του αλλά και δεξιά ο ανιψιός του BobDavidov, ήταν ανάμεσα στους εραστές του.
Δύο ακόμα εραστές του: Αριστερά ο Vladimir Shilovsky και δεξιά οVassily Sapelnikov
Τα τελευταία έργα του Τσαϊκόφσκι φανερώνουν μια ωριμότητα μοναδική και συναρπαστική. Κανείς δεν ξέρει πόσα θα μπορούσε να είχε προσφέρει ακόμα στον κόσμο της μουσικής αν δεν έπεφτε θύμα των προκαταλήψεων και του τρόμου της αποκάλυψης.
