Στα 1969, ο αρχιτέκτων Μιχάλης Δωρής, που ήταν τότε 34 ετών, είχε περιλάβει την Πάτρα στη μεγάλη φωτογράφιση του ελλαδικού χώρου που προχωρούσε βήμα βήμα. Ηταν ένα φιλόδοξο και εν πολλοίς μοναχικό όραμα που οργάνωνε μαζί με τη γυναίκα του, Ελένη Δωρή: η αποτύπωση της όψης του αστικού χώρου σε μια εποχή που ήταν ιδιαίτερα κρίσιμη για το μέλλον των ελληνικών πόλεων. Στην Πάτρα μόνο, ο Μιχάλης Δωρής έβγαλε εκατοντάδες μαυρόασπρες φωτογραφίες και κατέλιπε έναν θησαυρό 1.759 αρνητικών, που σήμερα, 50 χρόνια μετά, αποτελούν πολύτιμη παρακαταθήκη.
Αυτή την περίοδο και έως τις 14 Δεκεμβρίου, ο Δήμος Πατρέων, στον οποίο έχει παραχωρηθεί το αρχείο, παρουσιάζει την έκθεση «Πόλισμα δόμων και πολιτισμού. Η Πάτρα πριν από μισό αιώνα με τον φακό του αρχιτέκτονα Μιχάλη Δωρή». Η έκθεση (που συνοδεύεται και από αντίστοιχο λεύκωμα) παρουσιάζεται στη Δημοτική Πινακοθήκη (Μαιζώνος 110) με χορηγία της βιβλιοθήκης του κληροδοτήματος Γ. Οικονομόπουλου και είναι οργανωμένη με τέτοιο τρόπο, ώστε ο επισκέπτης να κατανοεί την εξέλιξη της πόλης μέσα από την οργάνωση του δημόσιου και ιδιωτικού χώρου, τα υλικά, τη μορφολογία, τις ισόγειες στοές, τη θέα της πόλης, χωρίς αναφορά δρόμων και συγκεκριμένης ταυτότητας κτιρίων. Είναι μια αρχιτεκτονική επαναδιοργάνωση ενός πλουσιότατου υλικού, που με κόπο διαλογής και επιλογής και αγάπη προς το αντικείμενο μελέτησε η επιμελήτρια και αρχιτέκτων Βασιλική Φαρμάκη. Η κ. Φαρμάκη με ξενάγησε μαζί με τον κ. Βασίλη Παππά (ο οποίος μαζί με την αρχιτέκτονα Κατερίνα Ζησιμοπούλου αποτελούν την επιστημονική ομάδα).
Από το 2014, η οικογένεια του Μιχάλη Δωρή συμφώνησε να παραχωρήσει το δικαίωμα στον Δήμο Πατρέων να προχωρήσει στην ψηφιοποίηση και τεκμηρίωση του αρχείου που παραδόθηκε από τον δημιουργό του στον Δήμο Πατρέων κάποια στιγμή στη δεκαετία του ’70 και έκτοτε αποτελεί συλλογή της Δημοτικής Βιβλιοθήκης. Είναι η πρώτη φορά που αξιοποιείται. Η θέασή του προκαλεί βαθύτατο ενδιαφέρον, καθώς το 1969 είχε αρχίσει στην Πάτρα η ανοικοδόμηση εις βάρος του ιστορικού αποτυπώματος του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα.
Εκ πρώτης όψεως, δύο εντυπώσεις γεννώνται. Η μία αφορά την πόλη και η άλλη, τον φωτογράφο-αρχιτέκτονα. Η Πάτρα διέσωζε το 1969 ένα πολύ μεγάλο ποσοστό της παλαιάς όψης της, όλου εκείνου του αστικού πυκνώματος που αποτέλεσε ένα φαινόμενο εξαστισμού στην Παλαιά Ελλάδα. Στην Πάτρα (ακόμη και σήμερα) βλέπει κανείς κορυφαίες στιγμές του ελληνικού νεοκλασικισμού, και η έκθεση συνδυάζει ευφυώς όλα, τις πτυχές της ζωής από τη λόγια αρχιτεκτονική και τα μέγαρα των αστών ώς την πηγαία έκφραση και τα λαϊκά σπίτια και από τα δημόσια οικοδομήματα ώς την τομή μέσα στη σάρκα της τοιχοποιίας κάθε οικοδομήματος. Για έναν μη Πατρινό η έκθεση επιβεβαιώνει την ακμή της Πάτρας και την εξέλιξή της έως τον Μεσοπόλεμο ως μια πόλη αστικού κάλλους. Παράλληλα, η έκθεση σε οδηγεί στο ψυχογράφημα του φωτογράφου-αρχιτέκτονα. Στέκεται κανείς στο στοχαστικό και ψύχραιμο βλέμμα του Μιχάλη Δωρή, στην ποιητική ματιά του και στις οργανώσεις αστικού βιώματος που εκλύονται από τις φωτογραφίες του. Αδύνατον να εστιάσει κανείς μόνο στην πληροφορία των φωτογραφιών, καθώς το καδράρισμα, η στόχευση, ο υπόγειος σχολιασμός και η παράλληλη ιστόρηση πέραν των φαινομένων, εκβάλλουν σε μια ψυχογραφική ανάγνωση μιας πόλης σε μια ιστορική καμπή. Πολλά από τα κτίρια που είχε καταγράψει ο Μιχάλης Δωρής έχουν έκτοτε κατεδαφιστεί. Εντυπωσιάζει ο πλούσιος μαρμαρόγλυπτος διάκοσμος της οικίας Βουρλούμη με τα αγάλματα στα Ψηλά Αλώνια, όπως και η νεογοτθική έπαυλη Μπίρκφελδ (στη σημερινή Ηρώων Πολυτεχνείου).
Στο λεύκωμα που συνοδεύει την έκθεση περιλαμβάνονται κείμενα του Κώστα Πελετίδη, δημάρχου Πατρέων, του Τάκη Πετρόπουλου, προέδρου Πολιτιστικού Οργανισμού Δήμου Πατρέων, της Κατερίνας Κούρου, βιβλιοθηκονόμου και ιστορικού, προϊσταμένης της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Πατρών και της Βασιλικής Φαρμάκη, αρχιτέκτονος και επιμελήτριας της έκθεσης.
-από kathimerini.gr
